Onze organisatie heeft de kans gehad om een diepgaand gesprek te voeren met de antenneverantwoordelijken van de psychosociale antennes Noord-West en Noord-Oost van de Interne Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk(IDPBW) bij Defensie. Wij maken van deze gelegenheid dan ook graag gebruik om hun werking te verduidelijken aan jullie.

Het is belangrijk om te weten dat Defensie wettelijk verplicht is om het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk te beschermen. Dit geldt eveneens voor de preventie van de psychosociale risico’s op het werk waarbij er bijzondere aandacht moet geschonken worden aan situaties die aanleiding kunnen geven tot stress, burn-out veroorzaakt door het werk of tot schade aan de gezondheid die voortvloeit uit conflicten verbonden aan het werk of uit geweld, pesterijen of ongewenst seksueel gedrag op het werk.

Kapitein-Commandant Dewilde Astrid van de Interne Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk (IDPBW) verduidelijkt de psychosociale risico’s op het werk als volgt:

​"​De kans dat één of meerdere werknemers psychische schade ondervinden, die al dan niet kan gepaard gaan met lichamelijke schade, ten gevolge van een blootstelling aan de elementen van de arbeidsorganisatie, de arbeidsinhoud, de arbeidsvoorwaarden, de arbeidsomstandigheden en de interpersoonlijke relaties op het werk, waarop de werkgever een impact heeft en die objectief een gevaar inhouden."

Voorbeelden van psychosociale risico’s zijn onder andere stress, burn-out, conflicten op het werk, pesterijen, …

Kapitein-Commandant Wilmaerts Lies (IDPBW) zegt dat in eerste instantie de hiërarchische lijn het aanspreekpunt is bij psychosociale risico’s. Indien dit niet mogelijk is (vb. de drempel is te groot, de leidinggevende zelf is het probleem, …) kan er een beroep gedaan worden op de lokale vertrouwenspersoon (VP) in de eenheden.

We willen aanmoedigen dat verzoekers in eerste instantie een beroep doen op hun lokale vertrouwenspersonen. Sinds de wijziging begin 2023 in de DHGR-SPS-CARMUT-003, waarbij de Korpscommandant zelf mag kiezen hoeveel vertrouwenspersonen hij in plaats stelt en wie, hebben we veel geïnvesteerd in dit netwerk (uitbreiding netwerk, vormingen, …). Het is dan ook de bedoeling dat deze mensen effectief geraadpleegd worden en hun skills in de praktijk kunnen blijven gebruiken.

Indien het niet mogelijk zou zijn om een lokale VP te raadplegen (vb geen VP aanwezig wegens zendingen, …), kan er ook beroep gedaan worden op de Voltijdse vertrouwenspersonen die tewerkgesteld zijn in de psychosociale antennes of op de Preventieadviseur Psychosociale Aspecten (PA-PA). Hun contactgegevens kan u terugvinden op de pagina van de IDPBW op het militaire intranet.

Er zijn plannen om ook opleidingen aan te bieden aan de hierarchische lijn, maar dit staat nog in zijn kinderschoenen. Er is in het algemeen nog werk om deze materie meer kenbaar te maken bij alle medewerkers van Defensie. Dit is helaas soms moeilijk door korte vormingstermijnen en drukke programma’s. We rekenen dan ook op onze lokale vertrouwenspersonen om de boodschap uit te dragen.

Wat is het verschil tussen de informele en formele procedure? Wat is het nut en meerwaarde van deze 2 aparte procedures?

Beide procedures zijn wettelijk verplicht in het kader van de wetgeving betreffende welzijn op het werk.

De meerwaarde van de informele procedure is dat de regie bij de verzoeker blijft. Er kan korter op de bal gespeeld worden, er kan op een constructieve manier gesproken worden, waardoor er vaak tot een duurzame oplossing gekomen kan worden.

La valeur ajoutée de la procédure formelle peut être que les mesures collectives peuvent bénéficier à tout le monde. Avec la procédure formelle, les gens peuvent souvent se sentir attaqués, ce qui peut parfois rendre la procédure plus difficile à mener. La procédure formelle prend également plus de temps.

Beide procedures mogen meteen gevraagd worden, maar wij moedigen wel aan om eerst de informele procedure te proberen.

Kapitein-Commandant Carole Block (IDPBW): "Elke militair die gepland is om op zending te vertrekken, moet een briefing volgen over mentale weerbaarheid en de psychosociale risico's die ze tijdens de zending kunnen tegenkomen..

Wanneer een detachement van 15 personen of meer wordt ingezet voor een missie in het buitenland, wordt een "Pre-Deploy" psychosociale risicoanalyse uitgevoerd. Het rapport van deze risicoanalyse wordt voor het vertrek aan de DetCO (detachementscommandant) gestuurd.

Wanneer detachementen uit meer dan 30 personen bestaan en voor 2 maanden (of langer) worden ingezet tijdens een operatie, wordt het bezoek van een psychosociale actor gepland tijdens de JOPG (Joint Operations Planning Group)..

In de regel vertrekken de preventieadviseurs psychosociale aspecten halverwege de missie om een nieuwe analyse te maken van de psychosociale risico's tijdens de zending. Het verslag van deze risicoanalyse wordt aan de DetCO gegeven; een kopie wordt ook naar ACOS O&T gestuurd.

Wanneer er geen bezoek ter plaatse is gepland en het toch nodig zou blijken, kan een Contactteam "on call" worden ingepland (op verzoek)"